Unsur-Unsur Sajak Sunda

    sajak teh mangrupa ungkara pikiran, rasa jeung gagasan pangarang, nu ditepikeun pikeun ngagambarkeun hiji pasualan. eta pasualan teh biasana dina kanyataan kahirupan sapopoe, bisa oge ukur reka cipta pangarang sabada ngaliwatan proses imajinasi dan kontemplasi, anu satuluyna dijanggelekeun dina wangun rakitan basa anu endah.

    biasana sajak mah ditulis dina wangun ungkara konotatif ( kiasan ). kukituna sajak mah aya kalana hese di pikaharti, lantaran ari ungkara konotatif mah loba salib jeung siloka. beda jeung harti denotatif anu ngungkapkeun harti sajalantrahna. tapi najan kitu, tetep we ungal sajak mibanda makna jeung amanat nu keur macana. kukituna tangtu bae sajak teh mibanda unsur - unsur pangwangun anu ngadeudeul kana jenglengan rumpaka eta. eta unsur-unsur teh diantarana.

    1. jejer (tema)

tema teh gagasan pokok nu rek di tepikeun ku pangayak ka nu maca. tema dina sajak rupa-rupa aya tema kaagamaan ' tema kamanusiaan, cinta ka lemah cai jeung sajabana.

     2. suasana

suasana teh mangrupa kaayaan atawa situasi. dina sajak, suasana teh mangrupa hal nu ngahirupkeun eusina.suasana jeung jejer teh kudu nyambung.

    3. nada

nada nu di maksud nada didieu mah nyaeta nada nyarita. saperti ambek, sinis, pasrah jeung sajabana.dina hiji sajak biasana aya sababaraha nada nyarita.

    4. rasa

rasa rakeut patalina jeung suasana katut nada. rasa teh ngajiwaan eusi sajak. rasa dina sajak bisa kapanggih sabada di baca.naha di baca na teh gogorowokan, digalantangkeung, dihariringkeun,atawa di leunyeupan dina jero hate.

    5. wirahma

wirahma dina sajak rakeut patalina jeung lentong. halon tarikna sora, atut ancang-gancangna maca. urang kudu apal kana babagean sajak. mana anu pantes di halonkeun jeung mana nu pantes di bedakeun.

    6. sora

sora atawa vokal mangrupa unsur di luar eusi sajak.dian maca sajak sora teh kudu bedas jeung bentes.tapi teu ngandung harti gogorowokan nepi ka ranteng urat beuheung.

    7. paroman

paroman nu maca sajak teh kudu di barung ku paroman ( mimik) anu luyu jeung bagean melas- melis jeung eusi sajakna pikasediheun. pan ieu mah maca sajak teh lain nyeungceurikan sajak.

     8. pasang peta

upama urang maca sajak, sadar atawa heunteu sok di barung ku pepeta, malah aya kalana leungeun jeung suku milu obahnuturkeun bagean sajak nu di kedalkeun. nu penting mah ulah nepikeun ka mijah atawa kaleuleuwihan. 

Jenis-Jenis Sajak Sunda

    ditilik tina wangun jeung eusina, sajak teh rupa-rupa ayana. nah dihandap ieu mangrupakeun pedaran hiji-hiji ngeunaan kana jenis-jenis sajak.

a. sajak epik 

        sajak epik teh sajak panjang anu nyaritakeun tokoh-tokohna gagah perkasa ngabela bebeneran. ieu sajak nyaritakeun para pahlawan nu patalina jeung legenda, kapercayaan, atawa sajarah.sajak epik dibedakeun antara folk epic jeung literary epic.

 folk epic mah biasana di lagukeun, mun di urang mah carita pantun nu ngadongengkeun para paraja pajajaran. sedengkeun literary epic mah pikeun dibaca, keur pikapaham maksudna.nu mimiti nulis sajak epik( literary epic) dian basa sunda nyeta ajip rosidi judulna "jante arkidam" taun 1956.

b. sajak naratif

        sajak naratif nyaeta sajak nu ngagambarkeun kapahlawanan atawa kasangsaraan hirup nu karakter palakuna basajan.dina ieu sajak ngandung carita , lakon, perwatakan,. setting, atawa runtuyan kajadian carita biasa dina wangun prosa, ngan di tulis dina wangun sajak.

c. sajak lirik

        sajak lirik teh sajak nu ngebrehkeun eusi jeung batin panyajakna. yangtu bae lahirna ieu sajak di barengan ku pangalaman sikep, jeung suasana batin panyajakna.

d. sajak dramatik

        sajak dramatik nyaeta sajak nu objektif ngagambarkaeun paripolah hiji jalma, boh ku wanda lakon , boh ku wanda dialog boh ku wanda monolog.

e. sajak didaktis

        sajak didaktis nyaeta sajak nu eusina sacara umum mikaboga ajen-ajen atikan tur jelas katiten dina basa na

f. sajak satir

        sajak satir atawa sajak satirik nyaeta sajak nu ngandung sindiran atawa kritik kana ka teu adilan jeung ka teu beresan nu aya di masyarakat.

g. sajak romansa

ieu sajak teh ngeunaan carita atawa ekspresi cinta hiji jalma nu dipikaasihna.

h. sajak elegi

sajak elegi teh sajak kasedih ti panyajak kanu di tujulkeun dian sajakna.

i. sajak elegi

sajak elegi teh sajak kasedik ti panyajak ka nu di tujulna dina sajakna

h. sajak ode 

sajak ode nyaeta sajak nu eusina puja -puji panyajak ka hiji jalma atwa hal-hal nu di tujulna, biasa mibanda jasa atawa sikep kapahlawanan.

j. sajak himne

 ari sajak himne teh sajak nu eusina mangrupakeun puji-pujian ka gusti atawa ekspresi mikacinta kana lemah cai, sareng lain sajabana.